Và lần đầu tiên Việt Nam sở hữu một bộ đàn đặc biệt làm từ những thanh đá
n%20nguyOn%20ban.jpg)
Tiếng sáo. Có trống thúc. Trong đó có 4 bộ xuất đi nước ngoài. Những người làm đường ở làng Nduk Liêng Klak phát hiện ra 11 thanh đá có kích thước dài ngắn khác nhau.
Đàn bầu. Dù người sành điệu cũng khó phát hiện sự dị biệt của hai bộ đàn đá. Một thế giới mới thâm nhập vào tâm hồn trẻ trung.
Đàn klongput. Mở ra cho một hoạt động mới mẻ gắn liền với thế cục của mình. 000 năm. “Chào quạ mọc”. Mắm xuyên rừng. Nhạc sĩ Lưu Hữu Phước gợi ý cho ông. Sù sì mà âm thanh thì huyền hoặc. Sử dụng thành thục nhiều loại nhạc cụ. Những thanh đá sau đó được đưa về Pháp. Lặn lội dọc dài Trường Sơn. Tôi như huyễn hoặc. Ông phục chế cải tiến một số nhạc cụ như đàn tranh. Nguyễn Thế Viên sinh ra và lớn lên ở huyện Diễn Châu.
Hơn nữa. Hồn nhiên và đặc biệt nhạy cảm với âm thanh. Ở Ninh Thuận (có nhân). Ông nhanh chóng hòa nhập vào cuộc sống cồng chiêng. Được lùa vào tiếng đàn. Đêm đầu tiên biểu diễn tôi xúc động đến nỗi lo không làm chủ được xúc cảm của mình.
Vốn liếng chỉ còn 15 thanh bề bộn trong góc phòng. Nó khô cứng. Khi những thanh đá được cưa theo mẫu thiết kế. Tập trình diễn đàn t’rưng. Đủ kích cỡ.
Cần lưu ý khu vực Nam Trung Bộ. Tôi ghi âm tiếng đàn nguyên thủy Khánh Sơn rồi chỉnh đàn mới cho kỳ đến chuẩn. Nhớ lại chuyến đi đầu. Mắm muối đã cạn kiệt. Khi gõ vào từng thanh đá. Sâu. Thanh dài thì trầm. Nhiều nhạc sĩ đã sáng tác những nhạc phẩm dành riêng cho đàn đá. Ẩn chứa nhiều đặc tính quý hiếm mà các loại đá khác không có. Những ngón tay cơ cứng.
“Nhịp độ nước non”. Thông báo này đã đến tai nhà khảo cổ người Pháp GS. Sau khi được giám định. Đàn nam trầm… Những năm chiến tranh.
Tiếng khánh. Từ ngày đó tôi cứ xăm xoi nhìn ngó vật thể lạ. Tôi quyết trở lại Tây Nguyên. Condominas đang làm việc tại Viễn Đông Bác Cổ.
Nếu không kỹ tính thì có thể chấp thuận được. Mang lại nét tinh hoa nhạc cụ dân tộc.
Các nhà khảo cổ. Khánh Hòa để tìm loại đá đặc biệt này. Được trực tiếp gõ trên những thanh đá. Nghe âm thanh kỳ lạ của đá. Nghệ sĩ Nguyễn Thế Viên bước đầu đóng góp 2 nhạc phẩm “Âm vang đàn đá” và “Tây Nguyên mùa xuân”.
Ghép các thanh lại bên nhau và thử gõ. Tôi quyết định trở lại O Kha. Hóa ra ông không nguôi quên chuyến đi Pháp năm nào. Nguyễn Thế Viên vào trận mạc miền Đông Nam Bộ. Bước vào con đường nghệ thuật. Nhìn những ngón tay sần sùi khô cứng của mình. Phát hiện nhiều thanh đá tạo thành bộ đàn ở Khánh Hòa (Khánh Sơn). Thì ra “rốn” phát ra âm thanh mà tôi đang tìm. Thử cho đục vào đó. Vất vả và tốn kém nữa.
Nói gọn lại là vậy. Tôi vẫn nhớ ngày đó ở ngoài Bắc
Những thanh còn lại tôi đã xếp gọn vào một bộ theo trật tự ngắn dài. Nhưng để thực sự chế tác được một đàn đá. Ngược dòng lịch sử. Phú Yên (Tuy An). Đàn t’rưng.
Ông đã làm ra một đàn đá mới theo motip Khánh Sơn. Nhớ lại lời nhấc của nhạc sĩ Lưu Hữu Phước. Đàn đá cổ Khánh Sơn (tỉnh Khánh Hòa) được phát hiện. Một lần tôi tình cờ phát hiện ra “rốn” đá.
Đây chính là thứ mà tôi lặn lội trên dưới. Pháp. Âm thanh rất trong. Âm thanh phát ra từ đá có sự hòa nhập kỳ lạ với nhiều loại nhạc cụ đương đại.
Tôi quyết dùng cưa cho nhanh. “Âm vang mùa thu”. Cùng cảm hứng với nhạc cụ cổ tự mình chế tạo. Tây Nguyên. Tôi và nhạc sĩ Đỗ Lộc được biểu diễn mỏng sau buổi thẩm định của Hội đồng khoa học. Gia Rai… Trong thời gian ở đoàn.
Gõ khẽ. Nhóm nhạc Âu Cơ có “Âm vang giang san”. Đã có lúc tôi nghĩ không còn hy vọng. To nhỏ. Thủ trưởng tạm bợ ấn tượng vì một nhạc cụ lạ. Sau nhiều ngày đục đẽo. - Khi đem đá về TP. Lâm Đồng. Tự nhủ “cũng đáng công”. Gạo. Tiền mang theo đã gần hết.
Đàn đá Khánh Sơn được phát hiện vào năm 1979. Bà vợ tôi thì lo lắng.
Đã có lúc ông đề nghị vợ bán số nữ trang ít ỏi để có tiền. Quả có nhanh hơn nhiều. Nhạc sĩ Lưu Hữu Phước lại nhắc đến đàn đá. Khám phá bí ẩn nhạc cụ đá.
Bắt đầu cuộc hành trình ngàn dặm chừng đá. Ảnh: TL Sau ngày giang san hợp nhất. Quang gánh nồi niêu.
Đó là kết luận của Hội đồng thẩm định diễn ra vào tháng 7 - 1951 tại Paris.
Xin được nhường lời cho nghệ nhân đá Nguyễn Thế Viên. Ông Nguyễn Thế Viên tỏ tường: Năm 1979. Hàng ngày ông tranh thủ theo học các nghệ sĩ cao niên.
Tự nhiên núi rừng hùng vĩ. Bạn nghề không có ai để đàm đạo. G. Ê Đê. Lên Tây Nguyên. Thái Lan. Viện nghiên cứu Âm nhạc đi sâu vào nghiên cứu. Không ít người nói tôi là “kẻ húc đầu vào đá”. Nhìn những thanh đá gãy vụn.
Thông báo về đàn đá ở Nam Trung Bộ và Tây nguyên lại rộ lên. Mà vẫn chưa tìm ra được bí quyết. Tôi e Nam Bộ không có thứ đá làm đàn.
Khách nước ngoài luôn cảm thấy thú khi thưởng thức âm thanh đàn đá. 70 thanh để đề phòng. Hồi phục đàn đá thượng cổ nhất của dân tộc mình”.
Nhạc sĩ Nguyễn Thế Viên phải duyên với đàn đá từ đây. Vào năm 1949.
Ê Đê. Lâm Đồng (Bù Đơ)… Cuộc hành trình tìm đá của Nguyễn Thế Viên bắt đầu vào năm 1990. Tìm đến những vùng núi thâm u. Ngay trong buổi gặp gỡ lần đầu tại cứ. Liệu có chịu nổi nắng gió đường trường khắc nghiệt. Tôi quyết định ra miền Trung. Sôi động. Đàn gáo dừa
Từ Kon Tum qua Gia Lai. Tìm hiểu dân ca truyền thống của người Ba Na. Dài ngắn. Tôi thở phào nhẹ nhõm. Rồi đến một ngày tôi dừng chân ở thung lũng O Kha. Và mang về cũng nhiều hơn.
Gin Rai… Âm nhạc của Tây Nguyên có sức hút lạ lùng. Nhóm nhạc Phù Đổng có “Dân ca cổ Tây Nguyên”. Cho đến đầu những năm 90. Thật may là âm thanh không đến nỗi nào. Đắc Lắc. Đặc sắc của 11 thanh đá tạo nên nhạc cụ này là “không giống bất cứ loại nhạc cụ nào mà khoa học đã biết”. Nhìn những thanh đá bỗng truyền sang tôi một luồng sóng như linh giác cho hay.
Chóng vánh tiếp thu được niềm mê say ca hát. “Suối đàn quê hương”. Ông là nghệ sĩ violon chuyên nghiệp của Đoàn văn công Tây Nguyên.
Gõ khẽ vào đá phát ra những âm thanh kỳ thú. - Núi Bà Đen là đá vôi. Nhiều loại sáo của người Ba Na. Viện Nghiên cứu âm nhạc công nhận công trình của ông Viên là bộ đàn đá được chế tác trước tiên ở Việt Nam. Gạo. Trung Quốc… bảo bối nhạc cụ Việt đã được đánh giá cao.
Đàn đá của nhạc sĩ Nguyễn Thế Viên và của NSND Đỗ Lộc đã có nhiều dịp du lãm nước ngoài. Trầm lắng như tiếng chuông. Nghe như tiếng khánh. Chừng như nhịp sống mạnh mẽ.
Đặc biệt là có dấu vết bàn tay con người ghè đẽo trên từng thanh đá. Và cũng là loại nhạc cụ cổ nhất của loài người. Địa chất học đánh giá những thanh đá ông mang về là loại đá được phun trào từ núi lửa cách đây dễ hàng triệu năm. Đến những trung tâm âm nhạc lớn: Nhật Bản. Gieo neo. Có đá. M’nong. “Lửa cháy lên rồi” của nhạc sĩ Đỗ Lộc. Sâu lắng. Nhưng chỉ vài ngày sau cả bộ đục cùn trơ.
Lần này tôi lựa chọn kỹ hơn. Người quyết đi đến cùng khát khao.
Và cây đàn được đặt trong Bảo tàng của thủ đô Paris vẫn được ông lưu giữ trong xúc cảm đặc biệt về một nhạc cụ có dư vài nghìn năm trước của dân tộc Việt Nam. Đoạn trường ai thấu này. Mấy gánh đá. Ông đã nhắc nhỏm nhiều lần. Đến nay nhạc sĩ Nguyễn Thế Viên đã cung cấp cho các đoàn nghệ thuật trên 20 bộ đàn đá.
Cố nhạc sĩ Lưu Hữu Phước đã có lần căn dặn tôi: “Phải tìm được loại đá thích hợp. Sức khỏe của người đàn ông khắc khổ kề cận tuổi 60. Nhịp điệu. Lại rất trầm. Vậy là ông Viên đã thành công. Ông Nguyễn Thế Viên chỉnh sửa đàn trước khi ban bố. Tôi cứ nghĩ.
Tại đây ông có dịp làm quen với nhiều nhạc cụ Tây Nguyên. Klongput. Yêu đời của chàng nghệ sĩ violon Nguyễn Thế Viên.
Khảo cổ học đã đồng tình kết luận đây là đàn đá cổ cách đây 3. Sản phẩm tôi vừa làm chỉ “na ná” Khánh Sơn.
Tiếng trầm tiếng trong vang xa. Qua giám định của nhiều chuyên gia âm nhạc học. Tỉnh Nghệ An. Thanh mỏng nghe lanh canh. Vậy là trời đất ơi thương tôi. Tôi mua đục. Kính Hiền. Vật vô tri cho tôi những âm thanh kỳ diệu. Ông nhớ lại: - Tôi được mấy thanh niên khỏe mạnh người Tây Nguyên dẫn đường. Thanh ngắn thì cao vút… đủ sắc thái cung bậc nhạc âm. Nhưng khi đặt để bên âm thanh đàn gốc.
Tôi hồi hộp gõ lên từng tấu khúc thân thuộc.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét