Hội thoại với những tác phẩm mỹ thuật của họa sĩ Lê Bá Đảng, có thể cảm nhận một cách sáng rõ rằng, quê nhà Quảng Trị luôn hiện hữu trong Không gian Lê Bá Đảng, là điểm lên đường và cũng là điểm đến của Không gian Lê Bá Đảng đã và đang tạo nên rất nhiều ấn tượng đẹp trong nền mỹ thuật hiện đại của thế giới
Qua những tác phẩm này, người xem cảm thấy trong gần 60 năm cách biệt, quê nhà Quảng Trị và tuổi thơ của họa sĩ đã góp phần làm nên Không gian Lê Bá Đảng nức tiếng của nền mỹ thuật thế giới hiện đại.
Trong loạt tác phẩm về nguồn cội dân tộc, lịch sử giang sơn, văn hóa Á Đông, nổi bật hơn cả là các tác phẩm Hậu quả chiến tranh, cảnh quan quật cường, giang sơn, Hạt gạo Trường Sơn, Đi tìm bước chân Giao chỉ, Thiền.
Giữa những mảng màu tối, những đường nét khúc khuỷu tả chân địa hình hiểm trở, chông gai của rừng núi là con đường đỏ thắm xuyên suốt, băng qua những lán trại của những người vượt Trường Sơn.
Nhìn ông làm việc tất tả mới thấy rằng, nghệ thuật là công việc sáng tạo phải được thực hiện vô cùng nghiêm túc, thận trọng trong niềm đam mê vô bờ bến. Với bức tranh này, họa sĩ Lê Bá Đảng chú ý đặc tả phụ nữ và con trẻ ở tư thế của những nạn nhân bi thảm nhất của chiến tranh trong cái nhìn san sớt đầy tính nhân đạo.
Đó là hình ảnh con đường máu có ý nghĩa hợp nhất đất nước trong suốt cuộc trường chinh phóng thích dân tộc của người Việt Nam kiên cường và dũng cảm. Để khắc họa hình ảnh con đường Hồ Chí Minh, họa sĩ Lê Bá Đảng đã vẽ con đường vinh quang và gian lao này của dân tộc bằng trí nhớ tượng về Trường Sơn núi non hiểm trở và tinh thần con đường là huyết mạch đỏ nối liền Bắc-Nam, là khát vọng hợp nhất giang sơn của người Việt Nam.
Riêng tác phẩm Hậu quả chiến tranh là bức tranh mang âm hưởng bi thương vẽ một đoàn người gồm nhiều phụ nữ và trẻ em trong vòng vây bủa của lưới lửa đạn bom đang đốt phá làng mạc quê hương.
Có thể nói, danh họa Lê Bá Đảng đã và đang phụ trách vai trò là một sứ thần Lạc Hồng góp phần vinh danh nước Việt trong cộng đồng thế giới. Điều đặc biệt nữa là những tác phẩm này của ông đều được thực hiện bằng chất liệu giản dị, thô sơ như đất, gạch, đá, sỏi, gỗ, thép, giấy, mây, tre.
Chính ông vẫn thường tỏ bày: “Tôi là người luôn sống với một thiên đường đã mất, để từ đó học ra cách khám phá và thương tình cái thế giới thanh xuân mãi mãi”. Mọi sự sao chép kiểu này hay kiểu kia, kể cả sự ảnh hưởng này nọ, dứt khoát không thể tồn tại trong nền nghệ thuật đương đại”.
Không gian Lê Bá Đảng được xây dựng trên cách nhìn về lịch sử và văn hóa dân tộc, chất liệu giấy cùng kỹ thuật vẽ, kỹ thuật tạo hình rất mới. Chính những bức tượng được bày biện trong Không gian Lê Bá Đảng từ đó đến nay cho thấy rằng, những gì làm nên không gian ấy rất đậm nét đương đại nhưng vẫn thấm đẫm tính cách và tâm hồn Quảng Trị trong tâm hồn Việt Nam.
Với sự giao thoa giữa các đường nét hội họa và điêu khắc ở loạt tác phẩm này, điểm nhìn mỹ thuật đã được họa sĩ Lê Bá Đảng canh tân thật đặc sắc. Mà theo ông: “Để được công chúng nghệ thuật của thế giới chấp nhận, quan yếu là yếu tố mới lạ, độc đáo của một phong cách riêng. Đồng thời, trong tranh của họa sĩ Lê Bá Đảng không chỉ có cái bi thương mà còn có cái kiên cường của dân tộc Việt Nam trong cuộc kháng chiến đánh đuổi ngoại xâm mà bức tranh cảnh quan quật cường của ông là ví dụ sinh động.
Những tác phẩm Thiền, Chân Giao chỉ được họa sĩ Lê Bá Đảng sáng tác tại Bích La Đông bằng những chất liệu của làng quê cật ruột. Và người nghệ sĩ lão thành này luôn cảm thấy mình vẫn còn trẻ, vẫn mong muốn tổ chức làng nghề mỹ thuật, đào tạo lớp trẻ với khuynh hướng mỹ thuật mới, ôm ấp ý tưởng dựng những tác phẩm được khuếch đại như hạt gạo, tượng Phật trên con đường từ núi non Lao Bảo về trùng khơi Cửa Việt để suốt dọc tuyến đường rất đẹp đó của quê nhà Quảng Trị, con người có thể sống trong những mái nhà hình hạt gạo, bên trong tượng Phật.
Các tác phẩm thuộc Không gian Lê Bá Đảng là tả trẻ ranh của lối sáng tạo độc đáo bởi cách diễn tả không phải tranh, không phải tượng bằng nhiều chất liệu như giấy, đất, đá và được trưng bày trong một không gian chừng như đã không còn vách ngăn.
Nguyễn Bội Nhiên. Tại làng Bích La Đông, ông đã xây dài cho trẻ nít, dựng lại ngôi từ đường và tổ chức một triển lãm mỹ thuật mời cả dân làng đến xem và sáng tạo những tác phẩm Thiền, Chân Giao chỉ bằng gỗ, đá của nơi chôn nhau cắt rốn. Trong bức tranh, tương phản với màu lửa cháy hung tàn của bom đạn chiến tranh là màu trời xanh thắm bình yên.
Trở về, đục đẽo, chạm khắc trên nơi chôn nhau cắt rốn và tham gia các triển lãm mỹ thuật trong nước với khát vọng và tinh thần ta về ta tắm ao ta là sự bắt đầu cũng là sự trở lại của con đường sáng tạo mà họa sĩ Lê Bá Đảng đã miêu tả qua những tượng dân gian bằng đất nung, tượng Phật bằng thép, tượng lão nông vác cuốc ra đồng bằng gỗ, cái ao làng yêu dấu.
Con người Quảng Trị trong họa sĩ tài danh Lê Bá Đảng luôn thôi thúc ông làm những điều bổ ích với quê nhà.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét