Có tới 600 di tích đang xuống cấp nghiêm trọng cần phải sang sửa nhưng chỉ tiêu bố trí nhân sự lại hạn chế, dẫn tới tình trạng không có người làm
TS Lưu Trần Tiêu - Chủ tịch Hội đồng Di sản quốc gia đã từng nhấn mạnh vào việc phải chuyên nghiệp hóa hàng ngũ làm công tác di sản từ Trung ương tới địa phương. Nhưng sắp tới, để đáp ứng cao hơn nhu cầu về sửa chữa, tu sửa di tích, kiên cố đối tượng học sẽ không chỉ dừng lại ở đây, sẽ cần phải hướng tới đầu vào là những sinh viên vừa tốt nghiệp trường kiến trúc.
Có thể kể đến trường hợp như di tích Lam Kinh (Thanh Hóa), Thành nhà Mạc (Tuyên Quang), Đàn Nam Giao - Thành Nhà Hồ (Thanh Hóa), hay di tích đền Đô, chùa Phật Tích (Bắc Ninh), chùa Trăm Gian (Hà Nội), đình Ngu Nhuế (Hưng Yên)… Có nhiều căn nguyên dẫn tới tình trạng này, nhưng dưới góc độ chuyên môn, các nhà nghiên cứu cho rằng, đó một phần do hàng ngũ làm mướn tác trùng tu di tích ở nước ta không có chuyên môn và cũng thiếu sự chuyên nghiệp.
Về điều này, KTS Lê Thành Vinh phân trần: Khi đã đưa ra được quy định như trên thì cần có những bước tiến hành thật đồng bộ.
Hai là đội ngũ thực hành không có khả năng và chưa có kinh nghiệm”. Như Hà Nội, dù là thủ đô của cả nước, cũng là nơi tụ tập khá đông các di tích (với trên 5. Theo Thông tư, chỉ có những tổ chức, cá nhân chủ nghĩa có đủ chuyên môn, nghiệp vụ, trình độ, năng lực, diễn tả qua chứng chỉ hành nghề và chứng thực hành nghề.
Minh Anh. Riêng về mặt hàng ngũ làm mướn tác trùng tu có hai vấn đề: Một là những đơn vị, tổ chức tham dự hoàn toàn không có khả năng về vấn đề trùng tu di tích.
Người tham dự đều là những kiến trúc sư, kỹ sư ít phải có ít ra 3 năm hoạt động trong lĩnh vực trùng tu, bộc lộ qua kê khai và xác nhận các công trình đã làm. Và chỉ những người thực sự có chuyên môn mới có thể dự vào công tác trùng tu di tích.
Thực tiễn thời gian qua, Viện bảo tàng di tích cũng đã có những lớp đào tạo cho những cá nhân về công tác bảo tàng, sang sửa di tích. Thêm nữa, nước ta cũng chưa có một đơn vị như dài nào mở ra chuyên ngành này, nên chất lượng của đơn vị cấp chứng chỉ cũng là một vấn đề đáng đặt câu hỏi.
Thời gian qua, phần nhiều đội ngũ thực hành công tác này đều là những thợ xây thông thường, không được đào tạo về chuyên môn, nghiệp vụ sang sửa di tích. Phải chuyên nghiệp hóa đội ngũ làm thuê tác di sản Tuy nhiên, theo Thứ trưởng Bộ VH-TT&DL Đặng Thị Bích Liên, công tác quản lý và phát huy giá trị của di tích thời kì qua vẫn tồn tại nhiều hạn chế, bất cập, gây không ít bức xúc trong dư luận và ảnh hưởng nghiêm trọng tới giá trị lịch sử, văn hóa của di tích.
Ai được phép hành nghề? Di tích chính là những trang sử sống mang dấu ấn về sự biến động, thăng trầm của nhiều thời kỳ lịch sử, song song cũng là một bộ phận quan trọng cấu thành kho tàng di sản văn hóa của dân tộc.
Họ chỉ làm theo chỉ đạo của chủ đầu tư như một cái máy đúng nghĩa. Với cách làm này, hy vọng rằng tình trạng “loạn” giấy phép sẽ được loại trừ. Chứng chỉ hành nghề lập quy hoạch di tích được cấp cho cá nhân là người đã có chứng chỉ hành nghề kiến trúc sư, đã qua lớp bồi bổ tri thức bảo quản, sửa chữa, bình phục di tích do viện nghiên cứu, trường đại học có chức năng đào tạo chuyên ngành xây dựng, kiến trúc hoặc can dự đến hoạt động bảo quản, tu bổ, hồi phục di tích tổ chức; đã tham gia tư vấn lập ít nhất 3 quy hoạch di tích hoặc 5 dự án sang sửa di tích đã được duyệt.
Tuy nhiên, không ít người lo ngại về việc chạy đua hay bằng những cách ngoài chuyên môn để có được tấm thẻ này. Thành ra, với việc Thông tư 18 có hiệu lực, tình trạng “mạnh ai nấy làm” kiểu này được kỳ vọng sẽ kết thúc. Thời gian qua, đã có nhiều văn bản quy phạm pháp luật can hệ đến lĩnh vực này được từng bước hoàn thiện. Viện cũng đang lên chương trình để áp dụng trong thời gian tới. Dư luận không khỏi “bàng hoàng” trước thực trạng nhiều di tích sau khi được trùng tu bỗng trở nên “hoành tráng, cao to hơn”, làm mất đi nét đẹp nguyên thủy của nó.
Ngoài ra, chứng chỉ hành nghề với các chuyên môn như lập dự án sửa sang di tích, ít kinh tế - kỹ thuật sửa chữa di tích, thiết kế tu bổ di tích; Hành nghề thi công tu sửa di tích; Giám sát thi công tôn tạo di tích cũng có những đề nghị tương đương. Nhưng theo ông Vinh thì để làm được điều này cần một chương trình dài hơi. Còn theo KTS Lê Thành Vinh, việc yêu cầu phải có chứng chỉ và chứng thực hành nghề như thế này sẽ loại trừ được những người không có khả năng tham gia vào công tác sửa sang di tích.
Nói về điều này, KTS Lê Thành Vinh - Viện trưởng Viện Bảo tồn di tích cho rằng: “Hậu quả của việc trùng tu di tích không được đảm bảo có nhiều duyên do. Theo ông Trương Minh Tiến, Phó giám đốc Sở VH-TT&DL Hà Nội, Hà Nội, có đa dạng về chất lượng, phong phú về loại hình di tích nhưng cũng có những nơi không có cán bộ chuyên môn, không được đào tạo bài bản về công tác này.
Ngay đến đơn vị tham dự cũng không đủ trình độ để giám định về chất lượng công tác sửa chữa. Sau khi tốt nghiệp các khóa đào tạo như thế này, người học sẽ được tham dự Thực tế và được cấp chứng chỉ khi đạt yêu cầu.
Có thể nhiều cơ sở cùng dự đào tạo cho những cá nhân về kiến thức kỹ năng Bảo tồn trùng tu di tích, nhưng cấp thiết phải có giáo trình giảng dạy chuẩn hóa, có được giảng viên đủ kinh nghiệm, tri thức, lâu năm trong nghề thì mới mong đảm bảo chất lượng đào tạo.
Khắc phục tận gốc? Trong nhiều cuộc hội thảo trước đây, GS.
Công tác quản lý Nhà nước cũng càng ngày càng được tăng cường. Với một hệ thống di tích dày đặc (khoảng 4 vạn di tích) ở nước ta giờ thì việc quản lý nhằm bảo vệ và phát huy có hiệu quả giá trị của di tích trong cuộc sống đương đại là rất quan trọng.
Mặc dù thời gian qua, Cục Di sản văn hóa đã quan hoài tới việc tổ chức các buổi tập huấn cho cán bộ các địa phương, nhưng theo GS Lưu Trần Tiêu, những tri thức cán bộ hấp thụ được cũng như quan điểm đóng góp của họ đã không được vận dụng tại địa phương, dẫn tới tình trạng “học rồi để đấy”. Viện sẽ đào tạo, bồi dưỡng, chuẩn hóa và nâng cao nghiệp vụ cho họ. 000 di tích, 42,6% trong số đó đã được xếp hạng di tích nhà nước và cấp tỉnh) nhưng ngay đến đội ngũ làm mướn tác quản lý di tích cũng rất thiếu và yếu về chuyên môn.
Tỉ dụ: “Điều kiện người được cấp chứng chỉ hành nghề phải thông qua đào tạo, thế thì phải quản lý được chương trình đào tạo, cũng như đội ngũ những người giảng sư thực hành chương trình đào tạo đó”.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét