Tín nhiệm trong chất vấn

Việc Quốc hội sắp xếp lịch hai hoạt động này gần nhau và bố trí chất vấn sau lấy phiếu tín nhiệm đã có chủ tâm, như khẳng định của Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc. Đó là, phải bố trí chất vấn trước rồi lấy phiếu tín nhiệm sau thì sẽ không công bằng với những người không dự đáp chất vấn, vì mỗi kỳ chỉ có 5 thành viên Chính phủ đáp chất vấn, trong khi số người lấy phiếu tín nhiệm kỳ này là 47. Điều đó cũng cho thấy sự ảnh hưởng của hoạt động chất vấn tới tín nhiệm tại Quốc hội và cử tri lớn như thế nào. Cũng như các phiên chất vấn trước đây, hai điểm mấu chốt được quan hoài là trả lời thẳng câu hỏi và việc thực hiện lời hứa. Kỳ này, trong quá trình giải đáp của 4 vị trưởng ngành đã có sự tham dự bổ sung, giải trình thêm của 7 vị Bộ trưởng và 2 Phó Thủ tướng, làm rõ thêm nhiều nội dung và hướng giải quyết đối với các vấn đề mà đại biểu đã nêu ra. Phiên chất vấn đã diễn đạt bản sắc của người “cầm trịch” - Chủ tịch Quốc hội. Trong vai trò điều khiển, Chủ tịch Quốc hội đã kịp thời định hướng cả người hỏi và giải đáp nếu nhận thấy người đặt câu hỏi lặp lại, câu hỏi không đúng chức năng, nhiệm vụ của Bộ trưởng hoặc hỏi dông dài, rải rác. Hoạt động chất vấn và lấy phiếu tín nhiệm tại Quốc hội đang rất được cử tri quan hoài. Chủ tịch Quốc hội nhiều lần nhấc Bộ trưởng phải trả lời gọn, trọng điểm, trung tâm, song song chính Chủ tịch cũng đặt những chất vấn rất sắc, gọn đối với Bộ trưởng, mang tính trực diện, hỏi thẳng, đáp ngay. Chính sự linh hoạt trong quá trình điều hành chất vấn, sự cương nghị, vững chắc và nhạy bén của người “cầm trịch” đã khiến diễn đàn chất vấn thêm độ nóng, tăng tính quyến rũ, kịch tính, sinh động và hạn chế được những diễn biến kể lể dễ “ru ngủ” nghị trường. Bởi lẽ đó, không chỉ các Bộ trưởng, trưởng ngành mà chính chủ toạ Quốc hội đã thể hiện rõ sự tín nhiệm nổi bật trong hoạt động chất vấn. Điều quan trọng nhất trong hỏi và trả lời, đó là tính đối thoại hỏi thẳng, đáp ngay, hỏi gọn, đáp trúng. Và yếu tố “ghi điểm” trước cử tri, có thuyết phục hay không, phụ thuộc vào trí tuệ, bản lĩnh và khả năng diễn thuyết. Đại biểu Dương Trung Quốc:Những lời hứa chỉ mang thuộc tính định hướng Cho rằng nhiều vấn đề thuộc trách nhiệm nhiều bộ, ngành, lại tồn tại từ lâu nên đại biểu Dương Trung Quốc khẳng định, để khắc phục không đơn giản... -Nhiều vấn đề chất vấn đã nói tại nhiều kỳ nhưng chưa có giải pháp mới, ông nghĩ sao? Đại biểu Dương Trung Quốc. Bất kỳ hiện tượng nào cũng là tích hợp nhiều yếu tố, can hệ nhiều ngành, nhiều bộ khác nhau. Do vậy, theo tôi trong hoạt động chất vấn nên dành nhiều thời gian cho Bộ trưởng để đại biểu Quốc hội khẩn hoang nhiều phương diện khác nhau. Như thế sẽ không dẫn tới sự đùn đẩy lẫn nhau. Chẳng hạn như, Bộ trưởng giao thông, một mình chẳng thể gánh vác hết nhiệm vụ để khẳng định rằng có giảm được tai nạn giao thông không mà nó can hệ nhiều bộ, ngành khác, cùng kết hợp thực hành. Trong đáp, việc tạo điều kiện để những Bộ trưởng liên tưởng cùng đáp là cần thiết. -Vậy ông đánh giá thế nào về những giải pháp như Bộ trưởng hứa trước Quốc hội? Với cách làm hiện nay đã có những tiến bộ, từ phía đại biểu đặt câu hỏi đến phía Bộ trưởng giải đáp. Phải thấy rằng, trong cảnh huống chất vấn trực tiếp, đại biểu đề cập rất nhiều khía cạnh, nhiều nội dung quan hoài, đòi hỏi rất nhiều ở năng lực Bộ trưởng khi trả lời. Nên dĩ nhiên không thể làm thỏa mãn toàn bộ đại biểu, cử tri, và những lời hứa trong trường hợp này cũng chỉ mang thuộc tính định hướng thôi. -Nhiều Bộ trưởng có tần suất trả lời chất vấn khá dày, trong khi có bộ lại hiếm khi trả lời? Bộ máy Chính phủ có gần 30 bộ, ngành, nếu chia ra mỗi kỳ họp để luân phiên nhau thì bình quân mỗi vị xuất hiện 1,2 lần, đương nhiên có lĩnh vực nóng hơn thì giải đáp nhiều lần. Do đó, việc này cũng là thường nhật. Đại biểu Tôn Thị Ngọc Hạnh, Đắk Nông:trả lời trực tiếp trước diễn đàn đòi hỏi kỹ năng từng người Đại biểu Tôn Thị Ngọc Hạnh. Theo đại biểu Tôn Thị Ngọc Hạnh, việc dành mỗi buổi cho một Bộ trưởng đáp là đủ, dù rằng còn nhiều đại biểu không còn thời kì để hỏi tại hội trường. -Theo dõi qua nhiều kỳ, bà nhận thấy... Tôi cho rằng, mỗi kỳ họp, hoạt động chất vấn được cải tiến hơn, nghĩa vụ đáp của Bộ trưởng rõ ràng hơn và vấn đề đại biểu nêu ra cũng được giải quyết từng bước. -Kỳ này, chất vấn tiến hành ngay sau khi Quốc hội lấy phiếu tín nhiệm. Bà có cho rằng, các Bộ trưởng khi giải đáp chất vấn ít nhiều ảnh hưởng tâm lý từ đợt lấy phiếu vừa qua? Việc lấy phiếu tín nhiệm có bổn phận người được đánh giá và cả người bỏ thăm. Đại biểu Quốc hội, cử tri sẽ có những đánh giá sau khi bỏ phiếu. Hẳn nhiên đứng trước một diễn đàn, với thời kì, khuôn khổ như thế cũng không thể nào đáp ứng đầy đủ được. Còn việc ảnh hưởng thì cũng phần nào thôi. -Chủ toạ Quốc hội nhiều lần nhắc Bộ trưởng phải trọng điểm, trung tâm, tránh giải đáp dàn trải, lòng vòng? Nghĩa vụ đáp được nâng lên, nhưng đúng là một số nội dung cũng còn quanh quéo, việc đó cũng từng bước rút kinh nghiệm. -Trong giải đáp, có quan điểm cho rằng không ít Bộ trưởng còn nặng bẩm thành tích, chưa rõ trách nhiệm cá nhân chủ nghĩa? Đây thực ra cũng là kỹnăng, phương pháp của từng người. Nhưng qua đó cũng cho thấy việc đáp có khi chưa đi vào trung tâm lắm, chưa rõ bổn phận, chưa bộc lộ được hết những việc mình làm. - Vậy đại biểu hài lòng với ai nhất? Tôi khá ấn tượng với phần đáp của Bộ trưởng Lao động, Thương binh và tầng lớp Phạm Thị Hải Chuyền. Đại biểu Bùi Thị An (Hà Nội):Bám sát vấn đề nhưng cần giải đáp cụ thể, rõ ràng hơn Đại biểu Bùi Thị An. Nhấn các Bộ trưởng đã bám sát nội dung để trả lời các câu hỏi chất vấn, tuy nhiên đại biểu Bùi Thị An (Hà Nội) cho rằng, cả người hỏi và người đáp vẫn mắc phải những thiếu sót không mới: người hỏi dài dòng, không rõ ý trong khi người trả lời có lúc rơi vào kể lể, vắng thành tích, làm nhạt không khí chất vấn vốn cần sự sôi động, gay cấn... - Kỳ này, có “tư lệnh” lần trước hết đăng đàn nhưng cũng có người quá quen tại nghị trường chất vấn như Bộ trưởng Cao Đức Phát, bà nghĩ sao? Trả lời nhiều lần cũng là việc thường nhật, như lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn rộng, liên quan phần nhiều cử tri. Tôi cảm nhận và đánh giá có phần khác nhau về mỗi phần giải đáp chất vấn của các bộ trưởng, trưởng ngành. Tôi thấy Bộ trưởng Cao Đức Phát trả lời tương đối rõ, đã nêu được những vấn đề chính liên can giải quyết những bức xúc cho nông dân hiện thời. Lao động trong nông nghiệp rất lớn, nếu giải quyết được vấn đề nông dân cũng có nghĩa giải quyết được vấn đề quan trọng kinh tế của tổ quốc. Bộ trưởng Cao Đức Phát đã nêu được vấn đề gốc ở đây là quy hoạch, nâng cao giá trị sản phẩm, đưa khoa học, công nghệ vào áp dụng trong sản xuất, gắn sinh sản với tiêu dùng... -Còn với các Bộ trưởng khác thì sao? Bộ trưởng Phạm Thị Hải Chuyền cũng đã nêu được những bức xúc trong lĩnh vực cần lao, việc làm, vấn đề tiền lương... Khi đi vào những vấn đề cụ thể thì đều đã giải đáp được, cơ bản là rõ. Tuy nhiên tôi vẫn thấy dông dài, đúng ra có thể trả lời ngắn gọn hơn để đại biểu có điều kiện thảo luận, hỏi nhiều vấn đề hơn. Với Bộ trưởng Hoàng Tuấn Anh, lĩnh vực quản lý quá rộng (văn hóa, thể thao, du lịch) và tất nhiên quá nhiều bức xúc. Có nhẽ bởi thế nên phần giải đáp cũng có phần dài dòng, cần đáp rõ hơn. -“Người mới” của diễn đàn chất vấn, Viện trưởng Nguyễn Hòa Bình thì sao, thưa bà? Viện trưởng Viện Kiểm sát quần chúng. # Tối cao Nguyễn Hòa Bình lần đầu trả lời chất vấn, tuy nhiên ông cũng đã nắm được vấn đề, tương đối rõ. Chỉ có điều, giải pháp đã đưa ra nên cụ thể hơn, tụ họp hơn và cần đi vào phần gốc để giải quyết được tốt hơn. Với Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, về căn bản tôi cũng đồng tình nội dung trả lời tại kỳ này